Misschien herken je het wel: je wilt gezond eten, je leest er van alles over, je volgt misschien een app of een influencer en je probeert je best te doen. Maar in plaats van rust, merk je dat je er steeds meer mee bezig bent. Steeds vaker vraag je je af of je het wel goed doet. En voor je het weet, voelt eten niet meer ontspannen, maar beladen.
Dat is geen toeval. We hebben tegenwoordig toegang tot meer informatie over voeding dan ooit tevoren. Maar ondanks die overvloed aan kennis is het aantal mensen met een verstoorde relatie met eten of een eetstoornis de afgelopen decennia juist gegroeid.
Meer kennis is niet de oplossing
En als meer kennis over voeding ervoor zou zorgen dat mensen dunner zouden worden, dan zouden we nu dus minder dikke mensen moeten hebben. Maar het worden er volgens het CBS steeds meer. Volgens het CBS had in 2023 ruim de helft van de volwassen Nederlanders “overgewicht”*. Begin jaren ’80 was dat een derde. Het aantal mensen met “obesitas” is verdrievoudigd: van 5 procent in 1981 naar 16 procent in 2023. [zie disclaimer onderaan deze blog].
Meer weten over calorieën, vetten of koolhydraten heeft ons dus niet dunner gemaakt. Sterker nog: de nadruk op gewicht en gezondheid in cijfers werkt vaak averechts. Diëten leiden tot jojo-effecten, eetbuien en uiteindelijk vaak tot een hoger gewicht dan waarmee je begon.
Toenemende eetstoornissen
Niet alleen gewichtscijfers stijgen. Ook eetstoornissen komen steeds vaker voor. Wereldwijd is de prevalentie van eetstoornissen tussen 2000 en 2018 meer dan verdubbeld: van 3,4 naar 7,8 procent van de bevolking. In Nederland zien we dezelfde trend: waar in de jaren ’90 nog ongeveer 0,3 procent van jongeren een eetstoornis had, liep dat in de jaren daarna op naar ruim 1 procent.
Dat lijkt misschien een kleine groep, maar als je het omrekent naar aantallen gaat het om tienduizenden jongeren en volwassenen die dagelijks worstelen met anorexia, boulimia of een eetbuistoornis. En dat zijn alleen nog de officiële diagnoses. Verstoord eetgedrag, zoals steeds streng lijnen, eetbuien of dwangmatig sporten, komt veel breder voor en blijft vaak onder de radar.
Waarom kennis ons niet helpt
De cijfers laten iets belangrijks zien; meer kennis leidt niet automatisch tot meer ontspanning of gezondheid. Integendeel, het maakt vaak dat je nóg kritischer wordt op jezelf, dat eten een strijd wordt, en dat je verder afdrijft van waar het eigenlijk om draait: goed voor jezelf zorgen.
Gezondheid gaat niet om een getal op de weegschaal of een label op een product. Het gaat over hoe jij je voelt in je lichaam, hoeveel energie je hebt, hoe vrij je je voelt om te eten wat je nodig hebt en te genieten zonder schuldgevoel.
Dat is ook waar het gewichtsneutrale paradigma voor staat. Het verbeteren van je relatie met eten en jezelf, met focus op welzijn en gedrag in plaats van op gewicht of BMI. Het gaat om luisteren naar je lichaam, zelfzorg en balans, zonder te streven naar een specifiek getal op de weegschaal.
Wil je dit zelf ervaren?
In de eerste sessie van de Anti-dieetclub doken we precies in dit onderwerp: de invloed van voedingsinformatie op je relatie met eten en hoe je gezondheid op een andere manier kunt bekijken. Wil je daar meer over weten? Word dan een maandje lid van de Anti-dieetclub. Je kunt de sessie terugkijken, masterclasses volgen, lessen doen en toegang krijgen tot al mijn e-books.
De Anti-dieetclub is een plek waar je leert hoe je kunt loskomen van diëten en regeltjes, en weer rust vindt in je relatie met eten. En dat gun ik jou ook.
* Disclaimer
In deze blog gebruik ik de termen overgewicht en obesitas omdat dit de woorden zijn die officiële instanties zoals het CBS en RIVM hanteren in hun cijfers. Vanuit een gewichtsneutraal perspectief erkennen we dat deze labels medisch en maatschappelijk vaak worden gebruikt, maar ze zijn niet neutraal. Ze reduceren een persoon tot een getal (BMI) en doen geen recht aan de complexiteit van gezondheid, die veel meer omvat dan gewicht alleen.
Gezondheid kan niet worden afgelezen van een weegschaal. Factoren zoals voeding, beweging, mentale gezondheid, sociale context en genetische aanleg spelen minstens zo’n grote rol. Binnen het gewichtsneutrale paradigma gaat de aandacht daarom niet uit naar gewicht of BMI, maar naar welzijn, zelfzorg en een gezonde relatie met eten en je lichaam.
